ADANA ŞİVESİ...

Her yörenin kendine özgü konuşma tarzı ve kelimeleri vardır... Bizim memlekette (Osmaniye il olmadan Adana idi) bu konuda çok mu çok farklıdır. Her sene yıllık izne gittiğimde dil konusunda ne kadar asimile olduğumu görür kendi çapımda konuşmaları dinleyerek nostalji yaparım... Mesela 2001'di sanırım... Yaklaşık 1.5 yıl gidemedim Adana'ya... Ve o sırada yaşadığım küçük bir anımı anlatım... Adana Otogarı'nda mola verdik. O zaman Aksu Turizm vardı... İstanbul-K.Maraş arası çalışıyordu. Mola sırasında Aksu'nun şöförü muavinlere

- "Yörün gedek döller" dedi. O sırada "İşte memleketime geldim" dedim... Bu cümlenin anlamı ise "Hadi gidelim arkadaşlar"dı. Ve bir anı daha... Yıl 1998'di. Babam İstanbul'a geldi beni ziyarete... Ev arkadaşım Hasan'la oturuyoruz. Babam birşeyler anlatmaya başladı samimi bir şekilde.... Hasan dinliyor ama yüz ifadesine bakıyorum ben de... Bazı kelimeleri yakalamaya anlamaya çalışıyor kendi çapında. Klasik beden dilindeki geçiştirme yaparak kafa sallıyor. Adanaca küfür etse (Hayatta yapmaz) 'tamam' diyecek yani...

Hasan'a sordum...

-"Ne anladın Hasan..." Babam da bu sorum karşısında şaşkın... Hasan birşey anlamadığını ifade eder gibi kafa sallıyor... Neyse şu ana kadar aklımda kalan kelimelerimize gelelim...

Horanta: Aile

Heyle: Nasıl

Çimmek: Yıkanmak

Küncü: Susam

Zibil: İnek dışkısı

Mintan: Gömlek

Cülük: Civciv

Helke: Kova

Cıncık: Cam

Dinelmek: Ayakta durmak

Dane: Bak

Döller: Erkekler

Yörep: Eğrilik

Deştiye: Susuz tarla

Hakına: 4'te 1 oranında başkasına verilen keçi veya hayvanlar

Bıldır: Geçen yıl

Evermek: Evlendirmek

Guzlacı: Hamile

Bagzerce: İdare eder

Ceflin: Tavuğun küçük hali

Köynek: Don

Berg: Sert

Yeyni: Hafif

Yel: Rüzgar

Çitil: Yoğurt kabı

Mavra: Yalan yanlış söz

Evreaç: Yufka ekmeği pişirme aleti

Gurg: Kuluçkaya yatan tavuk

Tosba: Kaplumbağa

Hıta: Acur

Gallep: Güvercin

Ağlenmek: Oyalanmak

Gırana: Yanına

Dulda: Kuytu yer

Teşt: Çamaşır leheni

Mılkıç: Fazla olgunlaşmış meyve

Ötanner: Geçen günler

NOT: Adana şivesi olarak değerlendirdim ama bu kelimelerin bir çoğunu Adanalı olan birçok kişi de bilmeyebilir açıkcası... Biraz Osmaniye'ye özgü dersem daha doğru olur sanırım... Evet hayatınızda belki de hiç duymadığımız sözcükler olabilir ama aynı coğrafyada yaşayıp farklı kültür ve lisanları kullanmamız kadar doğal bir durum olamaz olmamalı... Ancak ne yazık ki bazılarının kroluk olarak görebileceği ama benim gurur duyduğum bu kültürümüzü de yavaş yavaş kaybediyoruz... Medeniyet mi, yozlaşma mı, başkalaşma mı yoksa çağa ayak uydurma mı tartışılır...

"Adanalıyık, Allah'ın adamıyık, gündüz pamuk toplarık gece karı oynatırık, ölmüş eşşeğe bıçak çekerik, kıprarsa kaçarık" şeklinde başlayıp sonu olmayan tekerlemesini de Adanalı hemşehrilerime espri unsuru olarak göndereyim.